SZPIEG W KSIĘGARNI: “Opakowania, czyli perfumowanie śledzia” Katarzyna Jasiołek, recenzja

Odsłony: 32

Śledząca z pasją polskie wzornictwo autorka “Asteroroidu i półkotapczanu” tym razem oprócz sentymentalnej podróży w przeszłość serwuje nam solidną porcję wiedzy o grafice, reklamie i handlu w PRL-u. Ocala od zapomnienia znanych i anonimowych twórców sztuki użytkowej, opowiada o trudach pracy dekoratorów, przybliża historię branży opakowań. Książkę wzbogacają liczne fotografie.

Zbyt długo ta książka czekała u mnie na swoją kolej, od premiery minęło już parę miesięcy. Sięgnęłam po nią ze względu na tematykę i fotografie. Nie spodziewałam się jednak, że będzie to lektura aż tak obfita w szczegóły i jestem pod ogromnym wrażeniem wnikliwości i mrówczej pracy Katarzyny Jasiołek.
Zanim zagłębiłam się w treść, obejrzałam z niekłamaną przyjemnością fotografie, wyłuskując z pamięci (sięgającej lat 80.) takie same, podobne bądź nieco inne opakowania sprzed dekad. Dla mojej pięcioletniej córki, która z oglądała je wraz ze mną, ciekawym doświadczeniem było zobaczyć jak dawno temu wyglądały etykiety, butelki, pudełka itp.
Dla starszych czytelników to taka sentymentalna podróż, kawał historii zamkniętej w obrazkach, opakowaniach znanych z kuchennych i łazienkowych półek, zbieranych ongiś etykietach, czy puszkach.

Pierwsza część książki poświęcona jest dekoratorom wystaw sklepowych, którzy sprawowali “rząd dusz” w sferze handlu, ciężko pracowali borykając się z ogromnymi problemami z brakiem materiałów, narzędzi, czasu, transportu.
Autorka przywołuje wspomnienia  m.in. Teresy Bancewicz, Janiny Krasuckiej, cytuje pismo “Reklama”. Dziś, gdy królują reklamowe banery, a sklepy samoobsługowe są codziennością, opowieści o oknach wystawowych, , pracowniach dekoratorskich, konkursach, domach towarowych brzmią jak baśń tysiąca i jednej nocy. Tymczasem – takie właśnie były ówczesne realia.

Druga część – “Opakowania” ma dwie odsłony. W pierwszej pt.”Wystarczająco dobrze” , którą rozpoczyna przywołanie scen z filmu “Człowiek z M-3” (1968), przeczytamy m.in. o problemach polskiego rynku opakowań, pierwszym krajowym konkursie opakowań, opakowaniach eksportowych, brakach przemysłu graficznego, oszczędności papieru, pierwszych opakowaniach z tworzyw sztucznych i sklepach samoobsługowych.
W drugiej części – “Ładniej” mowa m.in. o upiększaniu opakowań wytwarzanych na rynek krajowy,  o Przedsiębiorstwie Usług Reklamowych “Reklama”, o zmianach w postrzeganiu opakowań, które mają być nie tylko praktyczne, ale i ładne, o podnoszeniu poziomu, Wystawie Grafiki Użytkowej, konkursach, znakach graficznych. Poznajemy nazwiska projektantów, grafików (np. Roman Duszek. Ryszard Otręba).
Całość wieńczy epilog, ciekawie podsumowujący historię polskiej reklamy i grafiki użytkowej.

Katarzyna Jasiołek wnikliwie i z pasją przedstawia nam niuanse świata opakowań, o którym tak właściwie nie mieliśmy zielonego pojęcia. Odsłania odbiorcom – konsumentom kulisy tej branży. Często cytuje czasopisma branżowe: “Opakowanie”, “Reklama”, podaje nazwy rozmaitych instytucji, producentów. Pochyla się nad wieloma szczegółami. Momentami wydaje się trochę tego za dużo jak dla laika, jednak nie sposób nie być pod wrażeniem ogromnej pracowitości autorki i jej wiedzy o przemyśle opakowań, reklamie, grafice i handlu w PRL -u.

Niewątpliwie  “Opakowania, czyli perfumowanie śledzia” to cenna, treściwa i ciekawa publikacja. Podróż sentymentalna i lekcja historii w jednym. Niegdyś opakowania – owszem – były siermiężne, nieatrakcyjne, wręcz brzydkie, ale nie tak pstrokate i  kiczowate jak niektóre współcześnie. Żal nieco tamtych dawnych etykiet, pudełek, puszek… Cóż. Zmienił się rynek, reklama i grafika rozwinęły się znacznie. Nie zatrzymamy tej machiny, możemy być jednak bardziej świadomymi konsumentami, którzy dbają o estetykę i ekologię.
Dla zainteresowanych tematyką wzornictwa – świetna wizualnie i ważna lektura.

Tę książkę najtaniej kupisz TUTAJ

przeczytaj /fragment/

Agnieszka Grabowska
materiał chroniony prawami autorskimi

Wydawnictwo Marginesy
Tytuł: Opakowania, czyli perfumowanie śledzia. O grafice, reklamie i handlu w PRL-u
Autor: Katarzyna Jasiołek
Liczba stron: 448
Data wydania: grudzień 2021
ISBN:978–83-67022 – o7-1