WYWIADY:
Przeczytaj rozmowy z pisarzami oraz poznaj wiele osób z pasją! Czytaj dalej »
FOTOREPORTAŻE Z PODRÓŻY
Setki fotoreportaży z różnych zakątków kraju i ze świata Czytaj dalej »
POLECAMY SETKI KSIĄŻEK!
Wybierz spośród ogromnego katalogu książkę dla siebie Czytaj dalej »
PORADY
Znajdziecie tutaj naprawdę wiele praktycznych i ciekawych porad Czytaj dalej »
POCZYTAJ MI NA UCHO
Audiobook - jaki wybrać? Sto kilkadziesiąt propozycji! Wybierz i słuchaj. Czytaj dalej »
NAJLEPSZE KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
Kilkadziesiąt tytułów książek polecanych przez naszych ekspertów Czytaj dalej »
SZPIEG Z KSIĘGARNI NADAJE:
LISTA NIEOBECNOŚCI, Michał Paweł Urbaniak - jedna z najpiękniejszych i najsmutniejszych powieści tego roku Czytaj dalej »
POCZYTAJ MI NA UCHO:
Druga strona mocy, Joanna Jax Czytaj dalej »
SZPIEG Z KSIĘGARNI NADAJE:
Bunt mas, Czytaj dalej »
POZNAJ SWÓJ KRAJ: “Tajemnicza Biała Dama z Tworkowa”, fotoreportaż z podróży Danuty Baranowskiej
Hits: 24
Jakiś czas temu wpadł mi w ręce szkic historyczny o zamkach i pałacach na ziemi śląskiej. Zaintrygował mnie opis zamku w Tworkowie, miejscowości leżącej w pobliżu Raciborza. Któregoś więc pięknego dnia, postanowiłam wybrać się do Tworkowa i zobaczyć na własne oczy ruiny średniowiecznego zamku noszącego w sobie znamiona finansowego oszustwa z początków dwudziestego wieku.
Droga upłynęła szybko i wkrótce zatrzymałam się na niewielkim parkingu tuż obok ruin ogromnego pałacu. Zanim minęłam wrota prowadzące na zadbany dziedziniec postanowiłam zwiedzić otoczenie i zamkowy park. Decyzja o spacerze do parku przed zwiedzaniem ruin zaowocowała ciekawą znajomością, a co za tym idzie mnóstwem wiadomości o samym zamku, parku, stawach pałacowych i Białej Damie.
Aleja Hroza położona na dawnej grobli (hroza to grobla w języku morawskim) prowadząca do malowniczego stawu to miejsce wyjątkowe. To historyczny trakt prowadzący z Tworkowa do przygranicznej wsi Bieńkowice charakteryzujący się unikalnym starodrzewem. Aleja wysadzona jest cennymi okazami wiekowych drzew jak lipy, kasztanowce, buki czerwone i dęby szypułkowe.
park pałacowy
Widok na staw parkowy
Widok od strony parku
park
Kiedy zbliżałam się do niewielkiego wzniesienia natknęłam się na starszego pana na wózku inwalidzkim, który miał duże trudności w pokonaniu przeszkody. Zaoferowałam pomoc i w dalszą wędrówkę ruszyliśmy już razem. Mężczyzna okazał się być przemiłym towarzyszem, emerytowanym nauczycielem historii i kopalnią wiedzy na temat zamku i okolic.
– Dzieje zamku w Tworkowie sięgają czternastego wieku, kiedy w miejscu dzisiejszych ruin znajdowała się położona na skarpie ponad korytem rzeki Psiny średniowieczna warownia. Dobra tworkowskie nabył w szesnastym wieku sędzia ziemski Kasper Wiskota von Wodnik – opowiadał nauczyciel.
– Zamek został gruntownie przebudowany i rozbudowany. Powstało skrzydło zachodnie z wieżą i obszerny dziedziniec. Po śmierci Kaspra Wiskoty von Wodnika właściciele dóbr zmieniali się często i wszyscy oni coraz bardziej rozbudowywali pałac i modernizowali wnętrza. Byli to Wilhelm Boreck, Wacław Reiswitz, Zofia Eleonora von Reiswitz, hrabiowie von Tracht, a także von Curschwanowie. W 1772 r pałac kupiła rodzina Eichendorff. Wtedy to wokół zamku został założony park w angielskim stylu oraz powiększono położone w pobliżu stawy – ciągnął niestrudzenie mężczyzna.
Główne wejście do zamku
pałacowe krużganki
Mury wewnętrzne pałacu
ozdobny balkon
dziedziniec
pałac wewnątrz
– Ostatnimi właścicielami dóbr tworkowskich byli hrabiowie von Saurma- Jeltsch. Nowy właściciel całkowicie przebudował swoją rezydencję. W tym celu zatrudnił wybitnego architekta Karla Heydenreicha. Poszerzono wówczas i podwyższono północno – zachodni narożnik i wzniesiono nową czworoboczną wieżę z zegarem na fragmentach poprzedniej z 1567 roku. Zmieniono pokrycie dachu, wybudowano liczne wieżyczki i facjatki a dziedziniec otoczono arkadami. Pałac przybrał styl neorenesansowy.
Nauczyciel umilkł, ale po niedługiej chwili opowiadał dalej.
– Legenda mówi, że pałac ten ma swoją Białą Damę, która ukazywała się jako zapowiedź nieszczęścia. Po raz ostatni widziano ją w Wigilię 1930 roku, a jej ukazanie powiązane jest z pożogą, która strawiła zamek w styczniu następnego roku. Ogień objął prawie cały pałac wraz z wieżą. Pożar od samego początku był wydarzeniem niezwykle zagadkowym. Podejrzewano, że było to umyślne podpalenie w celu wyłudzenia odszkodowania. Świadkowie tego zdarzenia ginęli podobno w niewyjaśnionych okolicznościach, a śledztwo wykazało, że dach został zaimpregnowany łatwo palnym środkiem. Towarzystwo Ubezpieczeniowe odmówiło wypłaty odszkodowania. Właściciel zamku zwrócił się do sądu i w ostateczności otrzymał dużo niższe odszkodowanie niż to, na które liczył. Po tragicznych wydarzeniach właściciel opuścił Tworków, a pałacu nigdy już nie odbudowano tylko przykryto prowizorycznie dachem. W czasie działań wojennych w 1945 roku pałac spłonął ponownie, a to co pozostało z wielkiej rezydencji coraz bardziej niszczało.
widok z wieży na komnaty
widok z tarasu na wieży
– I tyle lat nie można było czegoś zrobić? – zapytałam.
– Od kiedy ruiny są własnością gminy, trwają prace zabezpieczające – odpowiedział nauczyciel i dodał – Po gruntownej modernizacji i częściowej rekonstrukcji murów, wieży zamkowej i wozowni, pałac w formie trwałej ruiny udostępniono dla zwiedzających. Potem spojrzał na zegarek i powiedział.
– O jak późno się zrobiło. W miłym towarzystwie szybko mija czas. Dziękuję bardzo za udany spacer ale muszę już wracać do domu. Proszę jeszcze kiedyś mnie odwiedzić. Mieszkam tam w tym domku za Ośrodkiem Zdrowia.
Pożegnałam się z sympatycznym historykiem i powędrowałam na obszerny dziedziniec zamkowy. Ruiny były rzeczywiście imponujące i jak zwykle w takich miejscach zdawało mi się, że stare mury szepcą o minionych czasach a zagadkowy pożar i postać Białej Damy sprawiały, że ruiny stawały się tajemnicze.
Pałac za sprawą wspaniałego podświetleniu ruin wieczorami, prezentuje się jeszcze bardziej zachwycająco, natomiast widok na okolicę z ponad dwudziestometrowej wieży sprawia, że miejsce staje się niezwykle wyjątkowe
tekst i fotografie: Danuta Baranowska
materiał chroniony prawem autorskim
Danuta Baranowska – stuprocentowy zodiakalny baran, niespokojny duch, aktywnie i entuzjastycznie nastawiona do życia. Jak przystało na znak żywiołu ognia, uwielbia kolor czerwony. Kocha książki w każdej ilości, przyrodę, góry, kawę z kardamonem i koty. Jest właścicielką, a właściwie niewolnicą kota ragdolla o imieniu Misiek. Jej pasją są podróże, zwiedzanie niezwykłych miejsc, poznawanie ciekawych ludzi oraz fotografia.
Co to znaczy poświęcić się nawet za cenę osobistego spokoju, miłości do ukochanej osoby, wolności, komfortu życia, czasem aż do jego utraty? Jak walczyć o to, co się wierzy? Ile warta jest przyjaźń, szczególnie w czasie próby? Jak obfity w niespodzianki może być los, gdy jest się pewnym, że już nic zaskakującego człowieka nie może spotkać? Dowie się ten, kto sięgnie po powieść wydawnictwa MG „Matka” Maksyma Gorkiego. To książka o buncie, matczynej miłości, międzyludzkiej przyjaźni, wyrzeczeniach na rzecz lepszej sprawy.
Gdy słyszymy Władysław Reymont, od razu myślimy – “Chłopi” i “Ziemia obiecana”. Prawidłowo, ale to przecież nie wszystko. Warto pamiętać także o tych mniej znanych utworach naszego noblisty, jak “Komediantka”, “Burza” czy właśnie “Marzyciel”, którego wydawnictwo MG postanowiło nam – nie bez powodu – przypomnieć. Jest to bowiem szkic powieściowy o tematyce kolejowej nakreślony ręką znakomitego obserwatora, realistycznie odmalowującego szczegóły i trafnie oddającego ludzkie charaktery. Czy wiecie, że Reymont przez pewien czas pracował na kolei? Nic dziwnego, że swoje obserwacje i doświadczenia tak zgrabnie przekuł w literacką formę.
„Wśród tej ciżby cywili nie było nikogo, kto znałby Anielewicza lub wiedział, jak wygląda. Tylko jego pseudonim przeniknął do świadomości mieszkańców getta, którzy wymawiali go niczym imię mitycznego bohatera” (str. 293).
Zabieram Was dzisiaj w sentymentalną podróż do przeszłości. Przenieśmy się do Francji, a dokładnie do Paryża, gdzie w styczniu 1622 roku przyszedł na świat Jean Baptiste Poquelin, którego cały świat zna pod nazwiskiem Moliere. Ten pisarz, poeta i aktor, dyrektor teatralnej trupy, który zasłynął przede wszystkim jako komediopisarz, początkowo – według życzenia ojca – miał być … tapicerem.
Przyznam, że być może nie sięgnęłabym rychło po tę książkę, gdyby nie wypowiedzi Józefa Hena, autora m.in. słynnego “Nowolipia” i najnowszego dziennika “Bez strachu”. To on przypomniał nam o tragicznie zmarłym w 1950 r. znakomitym dziennikarzu, reportażyście, wspaniałym gawędziarzu. Napisał także ciekawą przedmowę do niniejszego wydania “Trzynastu opowieści”. Warto “odkurzyć” tę zapomnianą, świetną prozę. Zawarte tu opowiadania, dotyczące głównie losów polskiej armii na zachodzie, oparte są na faktach, jedynie “Trębacz z Samarkandy” (który dawniej był na liście lektur w szkole podstawowej) stanowi kompozycję autorską.
Tej książki przedstawiać nie trzeba. Klasyka literatury angielskiej o uniwersalnym przesłaniu, jedna z najbardziej znanych powieści dla dzieci i młodzieży, obecna w kanonie lektur szkolnych, kilkakrotnie zekranizowana, doczekała się także musicalowej wersji. W 110 rocznicę powstania “Tajemniczy ogród” ukazał się nakładem wydawnictwa MG w specjalnej ilustrowanej edycji.
„Villette” Charlotte Bronte jest pierwszą typową powieścią psychologiczną w historii literatury. Jej tematem są przeżycia Lucy Snowe, młodej kobiety zmuszonej do samotnego borykania się z życiem po stracie najbliższej rodziny. Napisana jest w formie wspomnień. Ukazuje emocje i sposób odbierania świata przez bohaterkę. To bardzo obszerne i wnikliwe „studium duszy”, wprawiające czytelnika czasami w zdziwienie, czasami współczucie. A jeszcze innym razem irytuje i wywołuje złość.
