SZPIEG W KSIĘGARNI: “Czarodziej z Łysej Góry. Opowieść o Bolesławie Książku” Bożena Kostuch

Odsłony: 100

Czarodziej z Łysej Góry? Czyżby to była baśń? Tak może pomyśleć niejeden laik, zwłaszcza ktoś, kto zupełnie nie orientuje się w ceramice i jej historii.  Tymczasem to wcale nie baśń, a rzetelna, bardzo szczegółowa publikacja poświęcona  życiu i pracy jednego z najwybitniejszych polskich ceramików, którego dzieła  można podziwiać w muzeach i galeriach na całym świecie.

Autorką tej książki jest Bożena Kostuch, doktor historii sztuki, kustoszka w Muzeum Narodowym w Krakowie, znawczyni ceramiki XIX i XX w., która w 2019 r. podczas Desa Design Days prowadziła wykład “Wokół ceramiki Łysej Góry”. Jej “Kolor i blask. Ceramika architektoniczna oraz mozaiki w Krakowie i Małopolsce po 1945 roku” jest bardzo cenioną pozycją. Na pewno nie mniej docenione zostanie drugie dzieło – “Czarodziej z Łysej Góry. Opowieść o Bolesławie Książku” – pierwsze tak obszerne i szczegółowe opracowanie biografii i spuścizny artystycznej wybitnego ceramika.

W przygotowanie tej publikacji autorka włożyła wiele pracy i serca, sięgnęła do licznych materiałów archiwalnych, w tym udostępnionych przez rodzinę pamiętników – zapisków samego Książka, zebrała także wspomnienia o nim. Przedstawiła tu także, co wydaje się uzasadnione, historię Spółdzielni “Kamionka” oraz dzieje Łysej Góry, miejscowości w pobliżu Tarnowa, gdzie rozwinął się prężny ośrodek ceramiczny.  Choć oczywiście na pierwszym miejscu jest życiorys Książka, to opowieść obejmuje znacznie więcej treści, wszak trudno go wyrwać z kontekstu miejsca i czasów, w jakich żył i tworzył.  Ważne też jest, aby daną  osobę przedstawić w miarę wszechstronnie, nie tylko przez pryzmat dokonań twórczych, ale i całościowo tylko jako artystę, ale jako człowieka w ogóle.

Autorka starała się wszystko skrupulatnie  wyjaśnić, w tekście pojawiają się wyróżnione innym kolorem informacje dodatkowe – dotyczące nazwisk, miejscowości, instytucji, wydarzeń itp. Niekiedy można odnieść wrażenie, że dygresje biegną za daleko, a niektóre notki są zbędne, ale co dla jednych jest oczywiste, dla drugich okazuje się być nieznanym. Całość jest obfita w wiedzę i spójna, wzbogacona liczne fotografie, bez których przecież książka o sztuce nie mogłaby się obyć.

Kim był Bolesław Książek? Czarodziejem ceramiki! Wszechstronnie uzdolnionym artystą malarzem i rzeźbiarzem, estetą, marzycielem, tytanem pracy i prawdziwym pasjonatem. “Życie jest piękne, bo można robić ceramikę” – mówił.  Prowadził działalność artystyczną, sportową, społeczną i polityczną. Grał na trąbce, występował w zespole pieśni i tańca, teatrze lalek.  Uczył przedmiotów zawodowych w szkole. Brał udział w harcerskiej wyprawie czarnomorskiej i zorganizowanym przez Centralę Przemysłu  Ludowego i Artystycznego wyjeździe do Chin. Był  wrażliwy, ciekawy świata,  uparty, wytrwały.  Nie bał się eksperymentować. Wypróbował nowe technologie, szukał nowych inspiracji.  Śmiało można powiedzieć, że ceramika była jego życiem. Projektował  i wykonywał, naczynia dekoracyjne  i użytkowe , rzeźby, płyty okładzinowe, ceramiczne dekoracje architektoniczne. Co to tej ostatniej gałęzi twórczości pisał tak: “Wolałbym stracić dom niż to, aby ceramika architektoniczna w znaczeniu tej jedynej na świecie , tych ścian, obrazów, miała nie być wykonywana”.

Prywatne losy Książka i zawodowa droga nie zawsze były usłane różami. Mimo trudności, kryzysów,  jednak odniósł sukces. Jego prace były nagradzane, prezentowane na wystawach, widniały i nadal widnieją w wielu miejscach publicznych. Są niepowtarzalne, ręcznie zdobione, oryginalne. Cieszą oko.
“Chciałbym, aby radość i zadowolenie, które towarzyszą mi w pracy, stały się udziałem tych, którzy moją twórczość oglądają” – to marzenie Bolesława Książka spełniło się!

Tej publikacji nie może zabraknąć na półce osób interesujących się ceramiką, designem, historią sztuki. Niestety, minusem jest dość mała czcionka, co utrudnia lekturę, ale dla interesującej treści warto się nieco wysilić, a przynajmniej obejrzeć sobie fotografie kompozycji, mozaik, kominków, kafelków i innych prac Bolesława Książka. Cudeńka!

Warto zajrzeć na stronę poświęconą twórczości Bolesława Książka/link/

 Agnieszka Grabowska
materiał chroniony prawami autorskimi

Wydawnictwo Marginesy
Autor: Bożena Kostuch
Tytuł: Czarodziej z Łysej Góry. Opowieść o Bolesławie Książku
Liczna stron: 408
Data wydania: 2020
ISBN: 978-83-66671-01-0 

Agnieszka Grabowska – absolwentka filologii polskiej UJ, nałogowa czytelniczka, blogerka w kratkę. Ambiwertyczka spod znaku Ryb. W wolnym czasie zabiera się za literki. Ma szczęście w konkursach. Nie wyobraża sobie życia bez książek, kawy, kotów i muzyki. Prywatnie – mama i żona. Nie unika kuchni, choć przydałaby się jej patelnia automatycznie odcinająca Internet w kulminacyjnych momentach pichcenia.