“Czy są jakieś pytania? Szkice o najnowszej literaturze polskiej” – recenzja

Odsłony: 154

Zawsze są jakieś pytania i  kwestie do przemyślenia, choć nie zawsze  głośno wyrażone. Warto je sobie stawiać, szukać odpowiedzi i rozwiewać wątpliwości –  w każdej dziedzinie.  Jeśli chodzi o literaturę najnowszą, to badacze mają szerokie pole do popisu i wiele ciekawych tekstów do zinterpretowania i omówienia. Czytelnicy natomiast mogą sięgać do esejów i szkiców, by znaleźć tam interesujące ich zagadnienia. Tom pod redakcją Justyny Pyzi i Józefa M. Ruszera, wydany przez Instytut Literatury i Wydawnictwo Naukowe UKSW dotyczy głównie poezji. Zawiera omówienia poszczególnych wierszy lub twórczości m.in. poetów Nowej Fali i autorów skupionych wokół pisma “Topos”, szkice poświęcone poezji Zuzanny Ginczanki,  czy utworom Jacka Kaczmarskiego . Znajdziemy tu także teksty analizujące polską prozę wydaną po 1989 r. (Myśliwski, Tokarczuk, dzienniki pisarzy). Publikacja skierowana jest do humanistów.

Sięgnęłam po tę książkę, ponieważ o współczesnej literaturze polskiej, a zwłaszcza poezji, wiem naprawdę niewiele i chciałam pogłębić tę wiedzę. Ponadto lubię od czasu do czasu oderwać się od beletrystyki czy literatury faktu, aby przyjrzeć się analitycznie tekstom literackim i odświeżyć umiejętność “filologicznego czytania”.

Czy są jakieś pytania? Szkice o najnowszej literaturze polskiej to publikacja zbiorowa na poziomie profesjonalnym, autorami poszczególnych artykułów są historycy literatury, profesorowie, doktorzy, doktoranci, studenci reprezentujący różne uczelnie i mający rozmaite kręgi zainteresowań. Z przyjemnością prześledziłam spis treści i spośród 21 szkiców znalazłam kilka dla siebie. To nie jest bowiem książka, którą trzeba koniecznie przeczytać od deski do deski, można z niej korzystać wedle potrzeb. Pomocne jest zamieszczenie streszczeń poszczególnych szkiców wraz ze słowami kluczowymi oraz biogramów autorów – w wersji po polsku i po angielsku. Każdy tekst opatrzony jest przypisami oraz bibliografią podmiotową i przedmiotową.

Co mnie zainteresowało? Oczywiście zaczęłam od tekstu ukraińskiej badaczki, Tetiany Mychajłowej, która przygląda się rozwojowi od młodzieńczej do dojrzałej poezji Zuzanny Ginczanki, poetki obecnie odkrywanej na nowo, wręcz święcącej triumfy popularności. Następnie zatrzymałam się nad szkicem o tomiku “Lacrimosa” Marty Fox, autorki, którą dotychczas znałam tylko z powieści dla młodzieży i dorosłych, uznałam, że warto jednak sięgnąć też po jej wiersze. Ciekawej lektury dostarczyły mi szkice “Muzyka i dźwięk w “Widnokręgu’ Wiesława Myśliwskiego” Moniki Cieślak (obecnie studiującej komparatystykę absolwentki klasy perkusji w Akademii Muzycznej) oraz “Przerwać krąg repetycji. Człowiek i czas(y) w prozie Olgi Tokarczuk” Krzysztofa Brenskotta.  Nie pominęłam także tekstu Krystyny Latawiec omawiającego galicyjskie reminiscencje w poezji niedawno zmarłego poety z Sanoka, Janusza Szubera. Przeszłość i pamięć były także “bohaterkami innego eseju – Olga Płaszczewska podzieliła się notatkami z lektury wiersza “Świąteczne nieporządki” Urszuli Kozioł, poetki, którą osobiście darzę ogromnym sentymentem (tomik “Klangor”).  Nie obyło się również bez odkryć, bowiem o ile znam nazwiska Bierezina, Polkowskiego czy Matywieckiego (bez bliższej znajomości ich twórczości), to po raz pierwszy zetknęłam się z polsko-amerykańskimi poetkami Anną Frajlich i Lindą Nemec Forster, których wybrane wiersze porównuje Grażyna J. Kozaczka – profesor amerykanistyki z Nowego Jorku, zajmująca się twórczością Polonii amerykańskiej i pisarstwem autobiograficznym kobiet.

To jeszcze nie wszystko, zawartość tomu jest bogata i różnorodna , autorzy analizują wybrane utwory pod kątem różnych wątków (np. autobiograficzny, religijny, muzyczny) i kontekstów, sięgają po różne metody (np. hermeneutyczne spojrzenie Patryka Dzikiewicza na wiersz “Chwila” J. Kornhausera, czy studium jednego wiersza S. Barańczaka przygotowane przez Adriana Glenia). Wśród autorów, których teksty tu omówiono są jeszcze.  Stanisław Barańczak, Wojciech Kudyba, Jan Polkowski, Jacek Kaczmarski,

.
Szkice napisane są profesjonalnie, ale dość przystępnie, każdy czytelnik zainteresowany danym utworem czy autorem bez problemu zdobędzie wiedzę i znajdzie odpowiedzi na swoje pytania, ewentualnie znajdzie pretekst do dalszych lektur i poszukiwań.

Książka Czy są jakieś pytania? Szkice o najnowszej literaturze polskiej przyda się nauczycielom, studentom, ambitnym uczniom, pasjonatom nie tylko ze względu na interesującą treść – stanowi także świetny przykład jak pisać o literaturze, jak analizować, porównywać, interpretować wiersze, czy badać literackie motywy. Taki filologiczny, może nie tyle “niezbędnik”, co “przydatnik”. Warto do niego zajrzeć.

polecam, Agnieszka Grabowska
materiał chroniony prawami autorskimi

Wydawca: Instytut Literatury, Wydawnictwo Naukowe UKSW
Tytuł: Czy są jakieś pytania? Szkice o najnowszej literaturze polskiej
Autor: praca zbiorowa, pod red. J. Pyzi i J. M. Ruszara
Ilość stron: 432
Data wydania:2019
ISBN: 9788366359062

Agnieszka Grabowska – absolwentka filologii polskiej UJ, nałogowa czytelniczka, blogerka w kratkę. Ambiwertyczka spod znaku Ryb. W wolnym czasie zabiera się za literki. Ma szczęście w konkursach. Nie wyobraża sobie życia bez książek, kawy, kotów i muzyki. Prywatnie – mama i żona. Nie unika kuchni, choć przydałaby się jej patelnia automatycznie odcinająca Internet w kulminacyjnych momentach pichcenia.