TETRIS. LUDZIE I GRY, Box Brown – recenzja komiksu

Odsłony: 197

Gra Tetris to obok klocków Lego i lalki Barbie jedna z najpopularniejszych, wręcz kultowych zabawek lat 90.,  ówczesny obiekt marzeń, symbol dzieciństwa, “pradziadek” wielu późniejszych gier elektronicznych opartych na tym schemacie. Każdy niemal grał w “te klocki”! Czy kiedykolwiek zastanawialiście się nad kulisami powstania i rozwoju tej gry? Wiecie, kto ją wymyślił? Na czym polega fenomen Tetrisa? Odpowiedzi na te pytania nie musicie szukać w encyklopedycznych opracowaniach i historycznych dokumentach, wystarczy komiks. Jego autor, Box Brown, rysownik, scenarzysta i wydawca z Filadelfii zdobył nominację do nagrody Eisnera ( taki jakby odpowiednik filmowego Oscara) w kategorii “najlepszy komiks oparty na faktach”.  Dzięki wydawnictwu Marginesy  też możecie go poznać.

Kolejna powieść graficzna, kolejne pozytywne zaskoczenie. Nie sądziłam, że historia gry Tetris okaże się tak ciekawa i wciągająca. Szczerze mówiąc, gdyby to była typowa książka historyczno-biograficzna, raczej bym po nią nie sięgnęła, gdyż niespecjalnie interesują mnie elektroniczne gry jako takie, a już tym bardziej kulisy dotyczące  międzynarodowych umów, praw i licencji. W formie komiksu przyswoiłam te treści szybko i “bezboleśnie”, nie utknąwszy na “litanii” nazw, nazwisk, dat i cyfr, które  muszą pojawić się w tej historii. Zdecydowanie zarówno rysunki jak i tekst autorstwa Boxa Browna, amerykańskiego grafika, scenarzysty i wydawcy, pomagają zrozumieć istotę gier i fenomen Tetrisa.

Twórcą słynnego Tetrisa jest radziecki programista Akademii Nauk ZSSR, Aleksiej Pażytnow ( warto zapamiętać, może przydać się do krzyżówki albo do teleturnieju). Ten  genialnie zdolny, skromny inżynier wierzył, że ‘w grach łączą się człowieczeństwo i technologia, gry kształtują ludzkie doświadczenia, nie tylko fizyczne, ale też psychiczne i uczuciowe”,  ( s. 67)
Grę datuje się na 1984 rok, dokładnie 5 czerwca minęło 35 lat od jej premiery. Początkowo była to “toporna” łamigłówka, systemy komputerowe były przecież dopiero “w powijakach”, nie było mowy o grafice itp. Pażytnow był ambitny, wytrwały, dopiął swego. W pracy pomagali mu przyjaciele W. Pochilko, W. Gierasimow. Prototyp gry okazał się hitem wśród pracowników Centrum Komputerowego radzieckiej Akademii. Potem powstały wersje na komputery IMB PC, rozpowszechniły się w Moskwie, potem  – gra przedostała się na Zachód, na Węgry (możliwość gry na Commodore 64, Apple II itp.). Tetrisem zainteresował się Robert Stein, prezes brytyjskiej Andromedy.  Rozpoczęła się “kołomyja” z prawami autorskimi, licencjami. Krótko ujmując: w podchodach, bataliach, sporach i negocjacjach brały udział amerykańskie, brytyjskie i japońskie koncerny,  głównie Nintendo, Tengen, Mirrorsoft. Ze strony radzieckiej “łapę” na tym biznesie położył ELORG – instytucja rządowa. Gra odniosła sukces na całym świecie, przynosiła gigantyczne zyski. Tymczasem jej autor nie miał z tego nic. Wydaje się to absurdalne, ale tak było. Na szczęście Pażytnow w końcu dostał szansę i rozpoczął swój “amerykański sen”: przeprowadził się do USA, pracował dla Microsoftu, wróciły do niego prawa do Tetrisa. Wraz z Hankiem Rogerem ( także ważną postacią w tej historii) założył Tetris Company.

Box Brown w swoich prostych, ale wymownych rysunkach użył tylko trzech kolorów ( biały, żółty i czarny), a opowiedział historię pełną barw: o pasji, geniuszu, sukcesie, korporacyjnych interesach, nieuczciwych umowach, skomplikowanych sytuacjach co do praw licencyjnych i konfliktach na tym tle itp. To także swoista lekcja historii dla młodszego pokolenia, opowieść o czasach, gdy istniała tzw. Żelazna Kurtyna, a stosunki międzynarodowe dalece różniły się od współczesnych. Ponadto autor poświęcił również uwagę roli gier w sztuce i kulturze oraz ich wpływowi na życie człowieka. Warto pamiętać, że gry towarzyszą ludziom już od czasów prehistorycznych i choć postrzegane są głownie jako rozrywka, to uczą wielu umiejętności, przydatnych w innych dziedzinach.

Tetris. Ludzie i gry polecam nie tylko pasjonatom gier komputerowych czy zainteresowanym socjologią, kulturą i historią.  To komiks dla osób, które lubią i chcą wiedzieć więcej, szukają ciekawostek i ciekawych opowieści.  Fascynująca treść (dużo wiedzy, ciekawostek) i atrakcyjna forma graficzna idą tu w parze. Oczywiście dla “tetrisomaniaków” to lektura obowiązkowa!

polecam, Agnieszka Grabowska
materiał chroniony prawami autorskimi

Wydawnictwo: Marginesy
Autor: Box Brown
Tytuł: Tetris. Ludzie i gry
Tytuł oryginalny: Tetris: The Games People Play
Tłumaczenie: Marcin Wróbel
Data wydania: 29 maja 2019
Liczba stron: 248
ISBN-13: 9788366140752