POCZYTAJ MI NA UCHO: „Zanim nadejdzie jutro” Joanna Jax

Odsłony: 249

„Pomyślę o tym jutro” – mawiała Scarlett O’Hara. Jednak nie zawsze można odkładać ważne życiowe decyzje na następny dzień. Trzeba je podejmować tu i teraz, często spontanicznie, intuicyjnie, odruchowo, bez namyślenia się, gdyż to one mogą zaważyć na naszym zdrowiu i życiu i zdecydować o naszej bliższej i dalszej przyszłości. Bohaterowie pierwszego tomu Zanim nadejdzie jutro nowego cyklu Joanny Jax Podróż do krainy umarłych są tu i teraz, bo jutro jest zbyt odległe. Jutra może nie być…

Paletę bohaterów otwiera saksofonista Jakub Staśko, który w 1937 roku przybywa do Wilna w poszukiwaniu pracy. Zawadiacki lekkoduch zostaje pomocnikiem kelnera. Szczęście mu sprzyja, fartowny jest. Nina Korcz rozpoczyna swoją karierę aktorską, zapowiada się na wielką gwiazdę teatru jak Apolonia Ryszewska. Nina wychodzi za mąż za lekarza społecznika Pawła Zawiślańskiego, który leczy ludzi niezależnie od ich narodowości. Szczęśliwie zakochani. W tym mieście bywa również Rosjanin Boris Aristow, miłośnik teatru, który z czasem zamieszka tu na stałe. Panna Laura Przebindowska bywa w Wilnie i w pałacu w Ponarach, letniej rezydencji rodziny.

W Oszmianie Błażej Piotrowski opiekuje się niewidomym dziadkiem. Chłopak miga się od roboty, bo bycie parobkiem to nie dla niego. Zaczyna kraść. Życie go mocno doświadczyło, lecz nie pozbawiło dobroci. To on ratuje Nelę Domosławską, kilkuletnią córkę komendanta. Dziewczynka to czort z piekła rodem, któremu Bozia kropki na buzi porobiła. Mała ciągle wpada w kłopoty, tak już ma i z tego słynie. Kapitan Kącki z żoną mają problemy z dorosłymi córkami bliźniaczkami. Studentki Klara i Gabriela są diametralnie różnie, a kłótnie między nimi i rękoczyny stawiają na nogi cały dom. Niedaleko Oszmiany w majątku Lewidany mieszka hrabia Jan Morawiński z rodziną. Prowadzeniem majątku zajął się starszy syn Hubert. Młodszy Tobiasz studiuje w Wilnie i nie wylewa za kołnierz.

Co połączyło tych ludzi z różnych środowisk? Los. Historia. Jedno zdarzenie. Jeden pociąg odjeżdżający z wileńskiego dworca na wschód. Wywózka w nieznane i dalekie rejony Związku Radzieckiego, do krainy umarłych, do świata, w którym śmierć zbiera obfite żniwo, a życie to walka o przetrwanie. Początek podróży jednoczy ich w niedoli. Teraz wszyscy są sobie równi i jadą na jednym wózku.

Realia tamtych czasów zostały ukazane w pełnej krasie. Słuchacz przenosi się na Kresy Wschodnie pod koniec lat 30. XX wieku. Jest tam całym sobą. Razem z bohaterami, niezależnie od zajmowanej przez nich pozycji w hierarchii społecznej i zasobności portfela, żyje, mieszka, je i pije, odpoczywa i pracuje, śmieje się i płacze, raduje i przeżywa rozpacz. Tu splata się szczęście z nieszczęściem, choć tego drugiego jest znacznie więcej. Stroje, wnętrza domów i ich wystrój, lokal Zacisze, dworzec w Wilnie – to wszystko wiernie odmalowane, jakby czas stanął dla słuchacza w miejscu. Ale nie stanął.

Joanna Jax nie boi się trudnych historycznie tematów. Akcja jej powieści rozgrywa się w latach 1937-1939. Na Kresach Wschodnich to czas napiętych stosunków nie tylko w polityce, ale i wśród mieszkańców żyjących wspólnie na tej samej ziemi, zwłaszcza dla Polaków i młodej Rzeczpospolitej. Ludzie od lat żyją tu jak na beczce prochu. Brak sympatii ze strony mniejszości narodowych jest na porządku dziennym, lecz z czasem i one mają dość „polskich bandytów”. Lokalne konflikty mieszają się z państwowymi. Propaganda radziecka jest aktywna – pojawiają się ulotki o Polakach zaborcach i paniskach uciskających lud robotniczy i chłopski, animozje rosną, sytuacja się zaognia. Litwini, Białorusini, Żydzi czekają na bolszewików i nowe, choć niektórzy zdają sobie sprawę, co się dzieje w kołchozach. Jedni wierzą w wybuch wojny, inni nie. To wszystko odciska piętno na bohaterach i ich zmienia, przewartościowuje ich system wartości.

Jak sobie radzić na co dzień, jak ważna jest rodzina, co znaczy przyjaźń i lojalność, czym jest honor i patriotyzm, skąd duch walki w młodych polskich chłopcach, gdzie jest granica człowieczeństwa, pod wpływem czego zmieniają się priorytety…? Pytania można mnożyć. Odpowiedzi na nie trzeba szukać w powieści Joanny Jax Zanim nadejdzie jutro, w opowieści o Polakach z Kresów Wschodnich, zamieszkujących głównie Wilno i Oszmianę, w przededniu wybuchu II wojny światowej i tuż po niej. Niezwykłe losy zwykłych ludzi w niecodziennych okolicznościach i okropnych czasach, kiedy wiara i nadzieja dały dyla.

Polecam, Marta Korycka

materiał chroniony prawem autorskim

Tytuł: Zanim nadejdzie jutro. Podróż do krainy umarłych

Autor: Joanna Jax

Czyta: Elżbieta Kijowska

Czas trwania: 14 h 15 minut

Wydawca: Storybox.pl

ISBN: 978-83-8146-487-1