Odsłony: 2591
Halo, halo, tu radio, bynajmniej nie ptasie. Nadaje Rosja. Współcześni poeci rosyjscy mają wiele do przekazania. Dzięki antologii wierszy w tłumaczeniu i wyborze Zbigniewa Dmitrocy możemy poznać ich poetycki komentarz odnośnie najnowszych wydarzeń, kondycji człowieka współczesnego i otaczającego go świata. Czas włączyć “Radio Swoboda”.
Gdy myślimy o poezji rosyjskiej, przychodzą nam do głowy nazwiska: Puszkin, Jesienin, Błok, Majakowski, Achmatowa, Cwietajewa, dorzucamy jeszcze bardów: Wysocki, Okudżawa… Coś niecoś kojarzymy, pamiętamy. Tymczasem twórczość poetów współczesnych dla osób nie zajmujących się bliżej literaturą rosyjską to biała plama, czy też czarna dziura. Dzięki antologii przygotowanej przez Zbigniewa Dmitrocę – poetę, tłumacza, satyryka, dramaturga, publicystę – mamy okazję tę lukę wypełnić, obcując z nową, świeżą, odważną, ciekawą poezją następujących autorów: Igor Biełow, Jelena Fanajłowa, Linor Goralik, Demian Kudriawcew, Wiaczesław Kuprijanow, Lew Oborin, Igor Pomierancew, Andriej Rodionow, Maria Stiepanowa, Dmitrij Wodiennikow. Są to przedstawiciele starszego i młodszego pokolenia – najstarszy ma 76, a najmłodszy – 28 lat. Nagradzani, tłumaczeni na inne języki, reprezentują różne style, różne wartości, mają inny zasób doświadczeń. Znaleźć wspólny mianownik – to niełatwe zadanie.
Tłumacz firmujący antologię swoim nazwiskiem ten mianownik jednak odszukał i dokonał wyboru utworów pod hasłem „Radio Swoboda”, sugerując oczywiste wartości demokratyczne. I tak, w zbiorze znalazło się sporo miejsca na lirykę obywatelską, odnoszącą się do bieżących wydarzeń, komentującą rosyjską rzeczywistość, w sposób zarówno poważny, jak i prześmiewczy. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż wiersze o tak doraźnej tematyce, będą mało zrozumiałe dla odbiorców w innych krajach. Autor antologii wybrał bowiem teksty najbardziej czytelne, a w przypisach podał niezbędne objaśnienia.
Każdemu poecie poświęcono dwadzieścia stron, aby w miarę szeroko zaprezentować jego twórczość. Trudno pochylić się nad każdym z wierszy z osobna, zatem w bardzo telegraficznym skrócie postaram się przybliżyć ich całokształt.
Kuprianow nawiązuje do poetyki centonu, gatunku przypominającego literacki kolaż, posługującego się fragmentami, odwołuje się do twórczości Błoka, Majakowskiego, Jesienina. Fanajłowa odnosi się do takich znanych postaci jak Freddie Mercury, Serge Gainsburg i Serhij Żadan. U Wodiennikowa pojawiają się m.in. motyw biblijnego Daniela i bohater z „Idioty” Dostojewskiego. Rodionow porusza temat zespołu Pussy Riot, którego członkinie zostały skazane na pobyt w łagrze. Z kolei u Stiepanowej mamy nawiązanie do znanych oper (Carmen, Aida…). Już te przykłady pokazują, ile w poezji rosyjskiej się dzieje.
U każdego z autorów można wyliczyć całą paletę odniesień. Ich utwory są mocno osadzone w historii najnowszej, kulturze i sztuce światowej, choć oczywiście najczęściej tropy wiodą do literatury rosyjskiej. Są w dużym stopniu uniwersalne, choć dotykają świeżych spraw i sytuacji, konkretnego miejsca i czasu. Krym, Kursk, Czeczenia, Afganistan, ukraiński Majdan, wojna, śmierć, życie, miłość, samotność – wokół tych haseł krążą poetyckie myśli. Nie brakuje oznak współczesności (np. ipody, lajki), opisywania codzienności, przyrody, emocji, międzyludzkich relacji. A wszystko to przedstawione za pomocą różnorodnych środków poetyckich, nieraz ostrą kreską, wulgarnie, ale też delikatnie i zachwycająco.
Rosyjska poezja współczesna jest wyrazista, zaangażowana, pełna buntu, niezgody na to, co się dookoła dzieje. Poeci mają wiele do powiedzenia, wyrażają sprzeciw wobec polityki władz, portretują i komentują rosyjskie realia.
Dość rzadko sięgam po poezję, najczęściej po twórczość rodzimych autorów. Natomiast ten zbiór wybrałam kierując się intuicją oraz ciekawością. Nie żałuję tej decyzji. To było zajmujące i wartościowe poetyckie doświadczenie.
Antologia „Radio Swoboda” daje szeroki obraz najnowszej liryki w wykonaniu naszych wschodnich sąsiadów. Pokazuje poezję, która choć jest mocno osadzona w teraźniejszości, oparta na konkretnych wydarzeniach, to jednak na tyle uniwersalna i różnorodna, by mogła stanowić interesującą lekturę dla czytelników w innych krajach. Warto ją poznać.
A może ktoś pokusi się o czytanie w oryginale? Chętnie sama bym spróbowała…
Tytuł: Radio Swoboda. Współczesna poezja rosyjska
Tłumaczenie i wybór: Zbigniew Dmitroca
wydawnictwo: Biuro Literackie
ISBN: 788365125095
data wydania: 2015/10/26
liczba stron: 278
