Odsłony: 16
“Postanowiłam, że opowiem historię o objawach, diagnozach i leczeniu umysłów przez pryzmat doświadczeń kobiet” ( s.14) – pisze Lisa Appignanesi we wstępie. Czy to prawda, że obecnie żyjemy w społeczeństwie terapii, a przez wiele lat w sposobie postrzegania i traktowania kobiet istniało wiele uprzedzeń? Czy schorzenia i zaburzenia stanowią zwierciadło swych czasów? Brytyjska pisarka w w popularnonaukowej publikacji podjęła szeroko rozumiany temat zdrowia psychicznego. Ciekawa lektura dla wymagających czytelników.
Autorka ma polskie korzenie. Urodziła się w Łodzi. W dzieciństwie wraz z rodzicami wyjechała do Francji i Kanady. Obecnie mieszka w Anglii. Była prezesem brytyjskiego PEN Clubu. Napisała kilka książek, publikowała m.in. w “Observerze” i “Guardianie”. Za „Mad, Bad and Sad. A history of women and the mind doctors from 1800 to the present” w 2009 roku otrzymała nagrodę British Medical Association.
W tym roku ta książka trafiła do rąk polskich czytelników w tłumaczeniu Jan Dzierzgowskiego. Jest to wyjątkowa publikacja poświęcona historii psychiatrii opowiedzianej przez pryzmat kobiecych doświadczeń.
Lisa Appignanesi wnikliwie przyjrzała się temu, jak przez ostatnie dwieście lat diagnozowano i leczono zaburzenia, choroby psychiczne u kobiet. Opowiedziała o szaleństwie, złu i smutku, rozumianych w różnorodny sposób:
“Szał, opętanie, mania, melancholia, rozstrojenie nerwowe, urojenia, aberracje behawioralne, dramatyczne tiki, namiętna miłość i nienawiść, seks, halucynacje wzrokowe i słuchowe, fobie, fantazje, zaburzenia snu, dysocjacje, rozmowy ze zmarłymi lub ze zmyślonymi przyjaciółmi, uzależnienia, samookaleczenia, głodzenie się, depresja – oto dramatis personae mojej historii” ( s. 9) Kryją się one również za nazwami: np. monomania, histeria, dementia praecox, schizofrenia, anoreksja. Omówione są tu terapie: moralne, chirurgiczne, galwaniczne, elektrowstrząsowe, farmaceutyczne, oparte na rozmowie lub pisaniu. Znajdziemy tu przypadki, które pozwalają odtworzyć sposoby myślenia w danym okresie i te, które przyczyniły się do przełomów w psychiatrii ( m.in. Mary Lamb, Celli Brandon, Henrietty Cornier, Sylvii Plath, J. Fondy i Marylin Monroe). Wiele miejsca poświęcono psychoanalizie Freuda, a warto też wiedzieć, że Appiganesi wraz z Johnem Forresterem napisała też książkę “Kobiety Freuda”.
Autorka solidnie przygotowała się do tej publikacji, sięgała do rozmaitych źródeł”: dzieł filozoficznych, podręczników, notatek lekarzy, listów, pamiętników, biografii, czasopism, prac akademickich historyków. Skupiła się na pojedynczych przypadkach. Prześledziła jak zmieniało się diagnozowanie, leczenie i traktowanie kobiet na przestrzeni dwóch wieków. Przedstawiła rozwój psychiatrii, u której w 1979 r. na łamach “Timesa” żartobliwie zdiagnozowano depresję , kryzys tożsamości i manię wielkości. W progu współczesności rozpoczęła się era nowych terapii i leczenia farmakologicznego. Chyba nie jest zaskakujące stwierdzenie, że “diagnozowanie zaburzeń będzie oczywiście tworzyło popyt na coraz to nowe terapie i leki zdolne zatrzymać rozwój chorób psychicznych lub złagodzić ich skutki” ( s. 513)
Szczerze przyznam, że nieco przerosła mnie ta lektura; choć nie mogę odmówić autorce zaangażowania i świetnego prowadzenia dyskursu, to jednak moje zainteresowanie psychologią i psychiatrią okazało się zbyt małe w porównaniu z pasją i wiedzą zaprezentowaną w tej obszernej i ciekawej publikacji.
“Szalone, złe i smutne. Kobiety i psychiatrzy” to książka dla osób szczególnie zainteresowanych tą tematyką, dysponujących czasem na spokojną i uważną lekturę.
Agnieszka Grabowska
materiał chroniony prawami autorskimi
Wydawnictwo Marginesy
Auror: Lisa Appignanesi
Tytuł: Szalone, złe i smutne. Kobiety i psychiatrzy
Tytuł oryginału: Mad, Bad and Sad. A history of women and the mind doctors from 1800 to the present
Tłumaczenie: Jan Dzierzgowski
Data wydania: 2021
Ilość stron: 520
ISBN:978-83-66671-15-7
Agnieszka Grabowska – absolwentka filologii polskiej UJ, nałogowa czytelniczka, blogerka w kratkę. Ambiwertyczka spod znaku Ryb. W wolnym czasie zabiera się za literki. Ma szczęście w konkursach. Nie wyobraża sobie życia bez książek, kawy, kotów i muzyki. Prywatnie – mama i żona. Nie unika kuchni, choć przydałaby się jej patelnia automatycznie odcinająca Internet w kulminacyjnych momentach pichcenia.
