Odsłony: 150
Fergu
s Hume był nieznanym dramaturgiem. Nie zainteresował swoją sztuką żadnego dyrektora teatru w Melbourne, a marzył o sławie. Uzmysłowił sobie, że jego cel to powieść. I napisał… O tajemnicy, morderstwie, życiu wyższych i niższych sfer Melbourne. Nie znalazł wydawcy. W 1886 roku wydał powieść własnym sumptem. W pierwszym tygodniu sprzedał ponad 5000 egzemplarzy, a popularność książki rosła. Wkrótce ukazała się ona w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. W rankingu sprzedaży pobiła powieść Studium w szkarłacie Arthura Conan Doyle’a. Zapraszam na recenzję najpoczytniejszej wiktoriańskiej powieści sensacyjnej Tajemnica dorożki Fergusa Hume’a.
Artykuł w dzienniku „Argus” z dnia 28 lipca 18… roku informował o niezwykłych wydarzeniach poprzedniej nocy – osobliwym morderstwie. Po drugiej dorożkarz podjechał pod posterunek policji i złożył doniesienie, że w jego dorożce zamordowano mężczyznę w wieczorowym garniturze. Przy zwłokach nie znaleziono dokumentów, tylko jedwabną chusteczkę z inicjałami „O.W.”, która równie dobrze mogła należeć do sprawcy zbrodni. Podejrzenia padły na dżentelmena w jasnym płaszczu i kapeluszu, który pomógł wsiadać pijanemu mężczyźnie do dorożki, a który wysiadł z niej znacznie wcześniej. „Samuel Gorby z biura detektywów, został wyznaczony, aby dopilnować, czy zebrano wszystko i wszystkich, mogących dać świadectwo co do przyczyny zbrodni i identyfikacji mordercy”. (s. 11)
Śledztwo rusza. Przesłuchiwane są kolejne osoby, a pan Gorby dokonuje kolejnych odkryć. Nie uważa, by ta sprawa była trudna. O jakże się myli! Zamordowany to Oliver Whyte, który niedawno przybył z Anglii. Wkrótce Gorby ma już podejrzanego. Czeka na odpowiedni moment, by go aresztować. Zrobił to na oczach jego narzeczonej Madge Frettlby i przyszłego teścia Marka Frettlby. „Brianie Fitzgerald – rzekł głośno – aresztuję cię w imieniu królowej. […] Za zamordowanie Olivera Whyte’a”. (s. 87)
Morderstwo w dorożce okazuje się nader intrygującą sprawą dla prawnika Duncana Claytona, mieszkańców Melbourne i czytelników dziennika „Argus”. Owo morderstwo jest inne, pomysłowe i przebiegłe. Sprawca siedzi w więzieniu, lecz nie chce się bronić. W zanadrzu ukrywa jakąś wielką tajemnicę, której ujawnienie zniszczyłoby życie jego ukochanej Magde, najpiękniejszej i najbogatszej dziewczyny w Wiktorii. Ona nigdy ma się nie dowiedzieć prawdy, lecz Brian chyba zbyt słabo zna swoją narzeczoną. Miłość młodej kobiety do ukochanego daje jej do ręki najpotężniejszą broń: „Ocalę ciebie wbrew twojej woli”. (s. 111)
Autor opisuje w swej powieści Melbourne w drugiej połowie XIX wieku, blaski i cienie tego miasta, jego funkcjonowanie i mieszkańców. Zaprasza czytelnika do posiadłości bogacza Marka Frettlby, do domów wynajmowanych przez dżentelmenów oraz przejażdżki dorożką; zaprowadza go do klubu dla dżentelmenów, do sali sądowej, kancelarii prawnika, więzienia i na posterunek policji. Czytelnik bierze udział w przesłuchaniach i rozprawie sądowej, dzięki czemu sam może spróbować rozwiązać zagadkę morderstwa w dorożce i poznać ówczesne metody postępowania z osobami oskarżonymi o zabójstwo.
Autor kilka razy wiedzie czytelnika wąskimi ulicami, ciemnymi zaułkami do slumsów przy Bourke Street. Bieda z nędzą – to najlepsze określenie warunków, w jakich żyli najubożsi mieszkańcy australijskiego miasta. Nora Matki Guttersnipe i ona sama budzą odrazę swym wyglądem, przytłaczają. O ile zmysł wzroku widzi ohydę i stoczenie się człowieka, o tyle zmysł węchu szaleje, wyczuwając wszystkie okropne wonie, począwszy od długo niemytych ciał, przez stęchliznę i brud, aż po zapach choroby i śmierci. Sugestywne opisy wiernie oddające rzeczywistość mocno działają na wyobraźnię. Kwestie moralne też zostały poruszone w powieści.
Akcja wiktoriańskiej powieści dzieje się w angielskiej kolonii na drugim końcu świata – w Melbourne, w Australii. Do fabuły zostały wplecione artykuły dziennika i listy. Bohaterowie nie są z kamienia. To prawdziwi ludzie ze swoimi zaletami i wadami, targani emocjami. Prawnik Calton jest doskonałym fachowcem, kończy to, co zaczyna, a przy tym wie, jak wykorzystać dla siebie sprawę Briana Fitzgeralda. Ten gotów jest poświęcić swe życie, byle Madge nie cierpiała. Ona sama zaskakuje zmianą i swoim postępowaniem. Jej ojciec jawi się jako szczęściarz, a doktor Chinston i detektyw Kilsip jako fachowcy w swej dziedzinie. Ofiara morderstwa wcale nie jest taka krystaliczna. Matka Guttersnipe budzi odrazę i współczucie. Z kolei pani Sampson i jej domowe reminiscencje mogą rozbawić. Co łączy wszystkich bohaterów? „Życie jest jak szachownica, a my jesteśmy pionkami w rękach Losu”. (s. 303)
Tajemnica dorożki to nie tylko powieść sensacyjna z nietypowym narzędziem zbrodni, w której dążenie do poznania prawdy tak naprawdę skupia się na odkrywaniu kolejnych, zaskakujących tajemnic. To także powieść o gotowości poświęcenia się dla dobra ukochanej, o sile miłości kobiety do mężczyzny, o codziennym życiu mieszkańców Melbourne w II połowie XIX wieku.
Polecam, Marta Korycka
materiał chroniony prawem autorskim
Wydawnictwo: MG
Autor: Fergus Hume
Tytuł: Tajemnica dorożki
Tytuł oryginalny: The Mystery of a Hansom Cab
Tłumaczenie: Jan S. Zaus
Data wydania: 2019
Ilość stron: 320
ISBN: 978-83-7779-566-8
