“PAWILON SZÓSTY”, Anton Czechow – recenzja

Odsłony: 285

Z upodobaniem wracam do klasyki literatury rosyjskiej. Znaleźć tam można prawdziwe perełki i to nie tylko pod względem literackim, zaskakująca bywa również ich aktualność. Wszak czasy i realia się zmieniają, a ludzkie charaktery i emocje jakby bez zmian. Wydawnictwo MG dostarczyło czytelnikom kolejną porcję znakomitych opowiadań mistrza krótkich form, Antoniego Czechowa. Tym razem dominuje poważny ton, zaduma nad tragizmem ludzkiej egzystencji i kondycją społeczeństwa końca XIX w.

Pod utrzymaną w szarej tonacji okładką z widniejącym na niej zdjęciem odwróconego tyłem mężczyzny leżącego nad szpitalnym łóżku znajdziemy cztery opowiadania średniej długości. Są to “Pawilon szósty”, “Pojedynek”, “Wrogowie” i “Przykrość”. Tylko cztery i aż cztery teksty, jakże celnie i trafnie, z ironią i szczerością odsłaniające diagnozę rosyjskiego społeczeństwa, inteligencji i ziemiaństwa. Choć akcja jest osadzona w XIX w., to wiele odniesień do współczesnego świata także możemy tu znaleźć. Na tym wszak polega uniwersalność i ponadczasowość klasyki.
Tytułowe opowiadanie, pochodzące z 1892 r. znane także pod tytułem “Sala nr 6” doczekało się kilku ekranizacji, stało się inspiracją dla piosenek, zaś samo wyrażenie “sala nr 6 ” weszło na stałe do języka rosyjskiego – oznaczając coś nienormalnego.
Czechow pisał o nim w liście do L. A. Awiłowej tak: “Kończę opowieść, bardzo nudną, jako że brak w niej kobiety i wątku romantycznego. Nie mogę znieść takich opowieści, napisałem ją jakoś tak niespodziewanie, lekkomyślnie”.
Tymczasem ta “nudna” i “lekkomyślnie napisana” historia stała się słynną i jedną z najciekawszych w literaturze metaforą szpitala psychiatrycznego – jako chorego społeczeństwa.
Owładnięty marazmem doktor Ragin właśnie w oficynie wśród chorych umysłowo, “głupków”, znalazł mądrego, godnego partnera do filozoficznych dyskusji i rozważań. Autor zawarł tu polemikę z poglądami stoickimi.
“Wrogowie” to dramatyczny obrazek głoszący o powinnościach lekarza w obliczu jego osobistej tragedii, z kolei przewrotna “Przykrość” (doktor Owczynnikow uderzył w afekcie felczera) – dotyka kwestii uczciwości pracy, wybaczania, skomplikowanych zależności. W “Pojedynku” nutą komizmu pisarz okrasił gorzki obraz relacji damsko-męskich.
Celowo nie przybliżam treści i wymowy tych opowiadań, takie streszczenia bowiem odbierają przyjemność lektury. Dokonam tylko krótkiego podsumowania, mającego na celu zachęcenie do zapoznania się z prozą rosyjskiego pisarza.
Czechow w nowelach, miniaturach obyczajowych dokonuje wyraźniej krytyki społecznej, piętnuje nadmierną biurokrację, nieuczciwość, biedę, pijaństwo, ukazuje konflikty jednostek w kontekście ogólnym, psychologiczno-społecznym. Zwięźle, a jednocześnie znakomicie, szczegółowo, analizuje osobowości bohaterów, realistycznie opisuje ich otoczenie.
Zdecydowanie jest mistrzem krótkich form. Znaleźć Czechowa można prawdziwe perełki i to nie tylko pod względem literackim, zaskakująca bywa również ich aktualność. Wszak czasy i realia się zmieniają, a ludzkie charaktery i emocje jakby bez zmian.

Polecam,  Agnieszka Grabowska
materiał chroniony prawami autorskimi

przeczytaj także: “Żarcik i inne ( bardzo różne) opowiadania”

Wydawnictwo MG
Autor: Anton Czechow
Tytuł: Pawilon szósty
Tłumaczenie: Maria Grabowska
Data wydania: styczeń 2019
ilosc stron:224
ISBN:9788377795170