SZPIEG Z KSIĘGARNI NADAJE: Kristina Sabaliauskaité „Silva rerum II”, recenzja przedpremierowa

Odsłony: 319

RECENZJA PRZEDPREMIEROWA

Sięgając po książkę Silva rerum II, w tłumaczeniu Izabeli Korybut-Daszkiewicz, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Literackiego, nie zawiodą się pasjonaci książek historycznych, miłośnicy kryminałów i romansów. Nie rozczarują się koneserzy powieści psychologiczno-obyczajowych. Pokochają ją także ci, których sercu bliska jest historia Litwy i jej pełnej zabytków stolicy – Wilna. Utwór naprawdę wciąga, sprawiając, że czytelnikowi trudno się oderwać, tak pochłonięty jest śledzeniem losów rodziny Narwojszów i ludzi, wokół których przyszło im żyć.
Zjawiskowa jest także okładka tej powieści, na której zamieszczono fotografię najsłynniejszej rzeźby Śmierci z kosą z barokowego kościoła Św. Piotra i Pawła na wileńskim Antokolu…

                                                    Data premiery książki: 19-09-2018
                                                    Data premiery e-booka: 19-09-2018

Sylwa/silva to popularny od XVI do XVIII wieku w kręgach szlacheckich gatunek literacki. Coś w rodzaju pamiętnika i kroniki rodzinnej. Zapisywano w niej daty wydarzeń z życia rodziny, takich jak narodziny, śluby, śmierci, ale także umieszczano tam anegdoty, okolicznościowe wiersze, krótki utwory literackie czy przepisy kulinarne.
Silva rerum II Kristiny Sabaliauskaité to druga część rodzinnej sagi Narwojszów.

Tym razem przenosimy się do początków XVIII wieku. Jest rok 1707. Wilno i Litwa wcale nie podniosły się jeszcze po zawieruchach minionego stulecia, zniszczone szwedzkim potopem, najazdami kozackimi, moskiewskim atakiem. Zrujnowane kościoły, zniszczone okazałe pałace możnych ledwo przypominają czasy swojej dawnej świetności. Na progu nowego stulecia, naznaczonego wojną domową Sapiehów z szlachtą (bitwa pod Olkiennikami), wielokulturowe Wilno próbuje powoli powstać do życia, ale nieoczekiwanie nawiedza je epidemia czarnej śmierci. Dżuma, bo o niej mowa, wyzwala w ludziach rozmaite instynkty i zachowania. Jak postąpią w obliczu zarazy i w zmaganiu się z problemami codzienności? Jak przeżyją ten niespokojny czas wilnianie? Jak potoczą się koleje losu ostatnich z rodu Narwojszów i ludzi, z którymi zetknął ich los? Kto okaże się szlachetny, a kto haniebnie splami swoje dobre imię? W sytuacjach losowej próby może okazać się, że bliżej Boga staną ci, których już dawno odsądzono od czci i wiary.

Silva rerum to po łacinie dosłownie ‘las rzeczy’, zatem jak w gąszczu wydarzeń historycznych i prywatnych odnajdzie się najmłodsze pokolenie Narwojszów, małżeństwo – Anna Katarzyna z Kotowiczów Narwojszowa i jej mąż, Jana Izydor Narwojsz?

Ona – młoda żona szybko przekonuje się, że małżeńskie życie nie ma nic wspólnego z romansowymi historiami, które czytywała we wczesnej młodości. Los  rzuca ją wraz z córką do rodowej posiadłości małżonka – dworku na Żmudzi w Milkontach. On – żołnierz, hulaka, łamacz niewieścich serc, w służbie u Karola Radziwiłła, przyzwyczajony do wojaczki, wiecznie w rozjazdach, swoim trybem życia nieświadomie przyczynia się do rozpadu małżeństwa oraz do ruiny i tak już mocno zaniedbanych rodowych włości.
Kiedy wydaje się, że to już koniec świetnego niegdyś rodu, z pomocą, bynajmniej nie bezwarunkową, niemalże w ostatniej chwili rusza seniorka rodu – Urszula z Narwojszów Birontowa.

Jaki szalony warunek waży się postawić młodym zamożna, leciwa dama, która nie jedno przeżyła i nie jedno w życiu widziała? W jej wspomnieniach, za sprawą trzecioosobowego, wszechwiedzącego narratora ożyją czasy jej niebanalnej młodości i świetności Litwy. Czytelnik przeniesie się na dwór Bogusława Radziwiłła w Królewcu. Zetknie się także z księciem Michałem Korybutem Wiśniowieckim, pozna kanclerza wielkiego litewskiego – Zygmunta Paca i jego żonę Klarę Izabelę. We wspomnieniach innych bohaterów ożyje dwór Radziwiłłów w Birżach i wspaniałe uczty, na których bawił się sam król August Mocny Sas. Z jakim rozmachem szalała niegdysiejsza arystokracja i złota młodzież w osobie Kazimierza Narwojsza, ojca Jana Izydora! Niejeden sybaryta i birbant miałby czego im zazdrościć.
Co wyniknie z takich kolei losu? Kto okaże się przyjacielem, a kto zdrajcą? Kogo zahartują, a kogo złamią życiowe tragedie? I jakie tajemnice na zawsze obciążą ich serca? Nikt nie jest bowiem bez skazy.

Pomylił się ten, kto osądził, że powieść jest jedynie pikantnym romansem osadzonym w historii. To bogaty kawałek dziejów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pogłębiony rys psychologiczny ludzi z tamtych czasów. Świetnie oddają to pulsujące życiem, naturalistyczne opisy ich zachowań i refleksji. To oryginalny przewodnik po Wilnie i jego zabytkach. To wreszcie opowieść o życiu po prostu, jego cieniach i blaskach, narodzinach i śmierci, ludzkich namiętnościach, szlachetności i podłości ludzkiego charakteru, tej cienkiej granicy między nikczemnością a świętością.

Pytanie, co tak naprawdę kieruje naszą egzystencją – ślepy los czy Boska Opatrzność i czy mamy na to jakikolwiek wpływ – zdaje się raz po raz, na kartach powieści, powracać do czytelnika.
Choć życie człowieka, jak ustami narratora powie Urszula Birontowa, to tylko krótki myślnik pomiędzy dwiema datami, warto poznać tych bohaterów z krwi i kości, bo życiorys każdego z nich z pewnością wystarczyłyby na osobną, barwną i nietuzinkową powieść.

Sięgając po książkę Silva rerum II, w tłumaczeniu Izabeli Korybut-Daszkiewicz, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Literackiego, nie zawiodą się pasjonaci książek historycznych, miłośnicy kryminałów i romansów. Nie rozczarują się koneserzy powieści psychologiczno-obyczajowych. Pokochają ją także ci, których sercu bliska jest historia Litwy i jej pełnej zabytków stolicy – Wilna. Utwór naprawdę wciąga, sprawiając, że czytelnikowi trudno się oderwać, tak pochłonięty jest śledzeniem losów rodziny Narwojszów i ludzi, wokół których przyszło im żyć.
Zjawiskowa jest także okładka tej powieści, na której zamieszczono fotografię najsłynniejszej rzeźby Śmierci z kosą z barokowego kościoła Św. Piotra i Pawła na wileńskim Antokolu.

Książka najpewniej powtórzy sukces pierwszej części autorstwa tej niezwykłej litewskiej pisarki, poliglotki i historyka sztuki. A ja z niecierpliwością oczekuję na polskie tłumaczenie dwóch pozostałych tomów tetralogii Silva rerum.

polecam, Katarzyna Pękala-Kuchta
materiał chroniony prawami autorskimi

Wydanie: I
Przekład: Izabela Korybut-Daszkiewicz
Oryginalny tytuł: Silva Rerum II
Oprawa: twarda z obwolutą
ISBN: 978-83-08-06575-4
Data premiery książki: 19-09-2018
Data premiery e-booka: 19-09-2018

Katarzyna Pękala-Kuchta
Z wykształcenia jestem polonistką (typ zdecydowanie gramatyczny) i logopedą. Najczęściej czytuję podręczniki akademickie i książki popularnonaukowe Literacko gustuję jednak w starych baśniach dla dzieci, ponieważ ich świat jest sprawiedliwy – dobro zawsze zwycięża, zaś zło zostaje ukarane, a dziecko po ich przeczytaniu staje się jakby dojrzalsze, ale nadal pozostaje sobą.
Prywatnie uzależniona jestem od czarnej, parzonej kawy. Moim sposobem na chandrę jest pranie w pralce automatycznej. W wolnych chwilach sama dla siebie robię decoupage i biżuterię w technice soutache.