KSIĄŻĘ, NICCOLO MACHIAVELLI – recenzja

Odsłony: 1862

Na temat władzy i sposobu jej sprawowania napisano już setki (jeśli nie tysiące) podręczników, poradników i innych książek. Wśród nich są tzw. „sezonowe”, ale i takie, które przetrwały wiele lat i nadal cieszą się niezwykłą popularnością. Do takich bez wątpienia należy Książę Niccolo Machiavellego. Spróbujmy zatem pochylić się nad jego treścią.

Od razu zaznaczam, że nie jest to łatwy utwór. Żeby go zrozumieć potrzeba sporo czasu, roztropności i … trzymania nerwów na wodzy, ponieważ bywają fragmenty, które potrafią wstrząsnąć, zachwiać naszą wiarą w drugiego człowieka, wyzwolić w nas spore (nie zawsze pozytywne) emocje.

Ten napisany w 1513 roku niewielki (liczący zaledwie 132 strony) utwór to jedna z najważniejszych pozycji w dziejach filozofii politycznej. Często określany jest jako podręcznik skutecznego sprawowania władzy, przy czym skutecznego nie zawsze znaczy etycznego, wszak „Kto by zawsze i wszędzie tylko dobrych uczynków był zwolennikiem, ten wśród mnóstwa złych ludzi  musi upaść”. (str. 78)

Książę to utwór miejscami bardzo kontrowersyjny. Proponowane przez autora sposoby zdobywania i utrzymania władzy często budzą w nas wewnętrzny sprzeciw. Przykładem może być chociażby zdanie, iż cel uświęca środki, a zatem – według Machiavellego – do jego osiągnięcia możliwe i dozwolone są wszystkie reguły gry a ta nie zawsze jest uczciwa; zwłaszcza, gdy chodzi o tak wysoką stawkę.

Są jednak również sformułowania, pod którymi jesteśmy gotowi podpisać się obiema rękami, ot chociażby takie zdania: „Dobre ustawodawstwo i armia waleczna, oto najważniejsze podwaliny każdego państwa”(str. 62) czy „Ludzie bowiem obrażają innych z bojaźni lub nienawiści”(str. 42).

Machiavelli przeanalizował wiele sposobów dojścia do władzy i jej sprawowania przez różnych ludzi. Trzeba przyznać, że ich ilość jest zaiste imponująca.

Autor zwraca uwagę nie tylko na sposób rządzenia państwem, ale próbuje również odpowiedzieć na pytanie „jakimi zasadami książę powinien się kierować, rządząc zarówno poddanymi, jak też przyjaciółmi” (str. 78).

Wśród tematów poruszanych przez Machiavellego jest również organizacja państwa kościelnego, rozważania na temat ministrów, milicji i wojska. Kilka rozdziałów poświęcono konkretnym ludzkim cechom, takim jak skąpstwo i hojność, okrucieństwo i łagodność.

Zaskakujący jest rozdział, w którym Machiavelli dochodzi do wniosku, że „Roztropny książę nie może i nie powinien dotrzymać słowa, jeśliby to było ze szkodą dla niego i skoro ustały powody, które go do dania słowa skłoniły” (str. 88).
No cóż, wiele już w życiu widziałam i słyszałam, zatem zostawię to bez komentarza.

Na koniec jeszcze mała ciekawostka. Od nazwiska autora ukuto termin machiawelizm (makiawelizm), który, może oznaczać koncepcję polityczną zalecającą stosowanie zasady „cel uświęca środki” lub postawę charakteryzującą się cynizmem i brakiem skrupułów w dążeniu do celu.

A teraz rozejrzyjcie się wokół siebie a zobaczycie, jak bardzo jest to aktualne. Po szczegóły zapraszam do utworu.

Tę zacną książkę, w dodatku z naszym poleceniem na tyle okładki, najtaniej kupicie TUTAJ

Beata Grzywacz
materiał chroniony prawami autorskimi

Wydawnictwo – MG
Autor – Niccolo Machiavelli
Tłumaczenie – Antoni Sozański
Tytuł – Książę
Stron – 132
ISBN – 978-83-7779-432-6

Beata Grzywacz – absolwentka filologii polskiej na UJ, wieloletnia nauczycielka, liderka kampanii Cała Polska Czyta Dzieciom, pomysłodawczyni Szkolnego Klubu Przyjaciół Książki, który prowadzi od 3 lat, autorka bloga „Tarnobrzeskie kobiety”. Lubi, gdy się coś dzieje, dlatego wciąż podejmuje nowe wyzwania – im trudniejsze, tym lepiej.